Lê Anh Phước – Đánh Giá Rủi Ro Cá Nhân Trong Các Quyết Định Quan Trọng

Trong hành trình cuộc sống, con người thường xuyên đối diện với những quyết định mang tính bước ngoặt: chọn ngành học, thay đổi công việc, đầu tư tài chính, khởi nghiệp, kết hôn, hay chuyển nơi sinh sống. Mỗi lựa chọn đều kéo theo những cơ hội – và rủi ro. Vậy làm thế nào để đánh giá rủi ro cá nhân một cách khoa học, giúp ra quyết định đúng đắn và hạn chế hậu quả tiêu cực?

Theo Lê Anh Phước, chuyên gia đào tạo kỹ năng và tư duy ra quyết định, việc đánh giá rủi ro không chỉ là công việc của các nhà đầu tư hay nhà lãnh đạo doanh nghiệp, mà là kỹ năng sống thiết yếu với mọi cá nhân trong thời đại nhiều biến động như hiện nay.

Khái niệm rủi ro cá nhân là gì?

Rủi ro cá nhân là khả năng xảy ra những kết quả không mong đợi khi cá nhân thực hiện một hành động hoặc đưa ra quyết định. Những rủi ro này có thể ảnh hưởng đến tài chính, sức khỏe, mối quan hệ, sự nghiệp hoặc danh tiếng cá nhân.

Chẳng hạn, khi bạn quyết định nghỉ việc để bắt đầu kinh doanh riêng, bạn đang đối mặt với rủi ro mất thu nhập ổn định, rủi ro thất bại, rủi ro áp lực tâm lý. Tuy nhiên, đi kèm là cơ hội phát triển tự do và đột phá nếu bạn thành công.

Theo Lê Anh Phước, mỗi quyết định cá nhân đều có hai mặt: lợi ích và rủi ro. Người thông minh không phải là người né tránh rủi ro, mà là người biết nhìn rõ nó, lượng hóa nó, và kiểm soát nó.

Vì sao cần đánh giá rủi ro trước khi quyết định?

Việc đánh giá rủi ro giúp bạn:

Chủ động trong lựa chọn thay vì hành động theo cảm tính.
Lường trước hậu quả để có phương án dự phòng.
Tăng khả năng thành công nhờ chuẩn bị tốt hơn.
Giảm căng thẳng tâm lý do kiểm soát được yếu tố bất định.

Lê Anh Phước cho rằng, người thành công không chỉ là người dũng cảm bước ra khỏi vùng an toàn, mà còn là người biết “đi có chiến lược”, biết nhìn rõ con đường mình chọn với tất cả thách thức và rủi ro đi kèm.

6 bước đánh giá rủi ro cá nhân hiệu quả

Bước 1: Xác định rõ quyết định cần thực hiện

Trước tiên, bạn cần làm rõ câu hỏi: “Tôi đang cân nhắc quyết định gì?”. Hãy viết ra mục tiêu cụ thể bạn muốn đạt được và giới hạn thời gian.

Ví dụ: “Tôi muốn nghỉ việc vào tháng 8 để theo học một khóa thạc sĩ toàn thời gian trong 1 năm.”

Bước 2: Liệt kê các rủi ro có thể xảy ra

Hãy phân tích theo các nhóm rủi ro:

Rủi ro tài chính: Mất thu nhập, tốn kém chi phí, nợ nần.
Rủi ro nghề nghiệp: Gián đoạn sự nghiệp, khó quay lại thị trường.
Rủi ro xã hội: Mất mối quan hệ, bị đánh giá tiêu cực.
Rủi ro tâm lý: Áp lực, stress, trầm cảm.
Rủi ro sức khỏe: Làm việc quá sức, môi trường không phù hợp.

Theo Lê Anh Phước, càng dự đoán kỹ lưỡng, bạn càng dễ tránh được những “cái bẫy ẩn giấu” trong quyết định.

Bước 3: Đánh giá mức độ nghiêm trọng và xác suất xảy ra

Cho mỗi rủi ro, hãy đánh giá:

Mức độ nghiêm trọng: Cao – Trung bình – Thấp
Xác suất xảy ra: Cao – Trung bình – Thấp

Bạn có thể sử dụng ma trận rủi ro để trực quan hóa: những rủi ro nghiêm trọng và xác suất cao cần được ưu tiên giải quyết.

Bước 4: Đánh giá khả năng kiểm soát và phương án dự phòng

Hãy tự hỏi: “Tôi có thể làm gì để ngăn rủi ro xảy ra hoặc giảm tác động của nó?”

Ví dụ:

Rủi ro mất thu nhập → Giải pháp: chuẩn bị quỹ dự phòng 6 tháng.
Rủi ro trượt kỳ thi → Giải pháp: học từ sớm, thuê gia sư.

Lê Anh Phước luôn nhấn mạnh vai trò của “phương án B” – đừng bao giờ ra quyết định lớn mà không có phương án dự phòng cụ thể.

Bước 5: Tham khảo ý kiến khách quan

Đừng đánh giá rủi ro một mình. Hãy tìm đến những người có kinh nghiệm, hoặc các chuyên gia cố vấn. Họ có thể giúp bạn nhìn thấy những góc khuất mà bạn bỏ sót.

Lê Anh Phước khuyến khích sử dụng kỹ thuật “phản biện logic”, tức giả lập kịch bản xấu nhất rồi xem mình có đủ năng lực vượt qua hay không.

Bước 6: Quyết định và cam kết hành động

Sau khi đã đánh giá rủi ro kỹ càng, bạn cần:

Ra quyết định dứt khoát
Thiết lập kế hoạch hành động
Ghi nhớ các điểm kiểm soát rủi ro trong suốt quá trình thực hiện

Hành động là bước bắt buộc, vì mọi đánh giá sẽ vô nghĩa nếu không dẫn đến bước tiến cụ thể.

Những sai lầm thường gặp khi đánh giá rủi ro cá nhân

Chủ quan hoặc quá cảm tính: Nhiều người đưa ra quyết định chỉ dựa trên cảm xúc tức thời mà không lường trước hậu quả.
Đánh giá thiếu toàn diện: Chỉ tập trung vào rủi ro tài chính mà bỏ quên rủi ro tâm lý, xã hội.
Phóng đại hoặc xem nhẹ rủi ro: Quá lo sợ sẽ khiến bạn không dám hành động, nhưng coi thường sẽ dẫn đến thất bại lớn.
Không có kế hoạch xử lý rủi ro: Dù đã nhận diện được vấn đề, nhưng không có phương án phòng ngừa khiến rủi ro trở thành hiện thực.

Lê Anh Phước thường đưa ra lời khuyên: “Đánh giá rủi ro là quá trình cân bằng giữa dũng cảm và cẩn trọng.”

Ứng dụng đánh giá rủi ro trong các lĩnh vực cá nhân

Trong tài chính cá nhân

Trước khi đầu tư, vay vốn hay mua tài sản lớn, cần đánh giá:

Khả năng tài chính hiện tại và tương lai
Tác động nếu mất khoản đầu tư đó
Kế hoạch thoát hiểm nếu thất bại

Lê Anh Phước cho rằng, một người quản lý tài chính giỏi là người không bao giờ để rủi ro “lớn hơn năng lực chịu đựng”.

Trong sự nghiệp

Chuyển việc, khởi nghiệp, học thêm bằng cấp đều là quyết định nhiều rủi ro.
Đánh giá rủi ro giúp bạn chọn thời điểm phù hợp, chuẩn bị tốt và tăng khả năng thành công.

Trong các mối quan hệ

Hôn nhân, kết giao đối tác hay bạn bè đều cần nhìn nhận kỹ lưỡng.
Rủi ro trong quan hệ có thể gây tổn thương tinh thần, mất lòng tin.

Lê Anh Phước khuyên: “Cảm xúc là yếu tố quan trọng, nhưng đánh giá rủi ro phải đặt lên trước khi bạn đặt niềm tin quá lớn vào ai đó.”

Công cụ hỗ trợ đánh giá rủi ro

Ma trận SWOT cá nhân
Bảng ước lượng xác suất & tác động
Mô hình PEST phân tích môi trường xung quanh
Bản đồ tư duy các kịch bản rủi ro
Mẫu nhật ký ra quyết định cá nhân

Bạn có thể học cách sử dụng các công cụ này từ những khóa học phát triển bản thân của Lê Anh Phước – nơi chia sẻ phương pháp đơn giản nhưng hiệu quả cao.

Cuộc sống luôn chứa đựng sự bất định. Nhưng với tư duy đánh giá rủi ro cá nhân một cách logic, thực tế và khoa học, bạn hoàn toàn có thể giảm thiểu nguy cơ và nâng cao cơ hội thành công.

Lê Anh Phước chia sẻ: “Người thành công không phải vì họ không gặp rủi ro, mà vì họ chuẩn bị kỹ lưỡng, ra quyết định đúng thời điểm và không sợ đối mặt với những điều chưa biết.”

Vì vậy, nếu bạn đang đứng trước một quyết định lớn, đừng vội vàng. Hãy lùi lại một bước, phân tích thật kỹ, đánh giá toàn diện và hành động với sự chuẩn bị vững chắc. Đó chính là con đường của những người biết làm chủ cuộc sống.